نشریه کمان

مدت چاپ 8 سال

از سال 1375-1383؛ در 200 شماره

«کمان» در سه‌شنبه سی‌امین روز مرداد 1375 روی دکه‌های مطبوعاتی آمد. مرتضی سرهنگی و هدایت‌الله بهبودی با همین مجله کوچک‌‌اندام و ریزه‌شان (هر شماره 16صفحه) آمده بودند تا مرز جدید و دوردست‌تری برای ادبیات پایداری کشورشان ترسیم کنند. مجله کمان یکی از مهم ترین و تاثیرگذارترین مطبوعاتی است که در حوزه فرهنگ و هنرپایداری در طول 10 سال منتشر شده و نقش به سزایی در شکل گیری فرهنگ پایداری در نسلبعد از جنگ داشته است

1 – سرمقاله:کمان دوتا سرمقاله داشت. سرهنگی زیر عنوان «حرف ما» و بهبودی زیر عنوان «ستون اول» می‌نوشت. آنها به هر کجایی که ربطی به فرهنگ دفاع مقدس داشت سرک کشیده بودند و همه سوراخ و سنبه‌های آن را به‌خوبی می‌شناختند؛  و این سرمقاله‌ها فرصت خوبی بود تا دیده‌هایشان را بنویسند و به گوش مسئولان برسانند.

2 – معرفی موزه‌های جنگ کشورهای دنیا: این مطالب علاوه بر جذابیت‌های شبه‌گردشگری‌شان نشان می‌داد که مردم دیگر کشورها چطور از میراث جنگ‌ها یشان حفاظت می‌کنند و چطور آنها را به نسل‌های بعدی می‌سپارند.

3 – گفت‌وگو با همسران شهدا:کمانداران در این گفت‌وگوها، برای اولین بار قهرمانان جنگمان را از زاویه دید تازه به ما نشان دادند؛ نگاهی به نیمه دیگر آدم‌هایی که تا قبل از آن از همه آنها تصویرهای کلیشه‌ای و تک بعدی‌ای در ذهنمان داشتیم. با این گفت‌وگوها می‌شد این قهرمانان را جور دیگری شناخت و دوست داشت.

4 – چهره‌های ادب پایداری:  داستان‌نویسان زیادی در طول مدت انتشار کمان، اولین آثارشان را در کمان منتشر کردند و این‌گونه موج جدید داستان‌نویسی جنگ در ادبیات ایران به راه افتاد. بیشتر این نویسندگان، رزمنده‌های دیروز جبهه‌های جنگ بودند که حالا  دست به نوشتن آنچه دیده بودند و حس کرده بودند، برده بودند. کمان در کنار چاپ آثار این نویسندگان، شرحی از زندگی و فعالیت‌های حرفه‌ای‌شان منتشر می‌کرد و با این کار، نویسندگان تازه‌نفس و آینده‌داری را به ادبیات ایران معرفی کرد.

5 – خاطره:خاطره‌نویسی رزمندگان از همان سال‌های ابتدایی جنگ مرسوم بود. اما خاطره‌نویسی جنگ با انتشار کمان مسیر تازه‌ای پیدا کرد. کمان به رزمندگان دیروز یاد داد که فقط وقایع عجیب و غریب یا حتی حوادثی که فقط جنبه معنوی دارند یا اتفاقاتی که اشک آدم‌ها را درمی‌آورد،خاطره به حساب نمی‌آیند بلکه برشی از یک روز زندگی در جبهه‌ها هم خاطره‌ای است خواندنی و تاثیرگذار. نمونه‌هایی که کمان از خاطرات مبارزان دیگر کشورها منتشر کرد، کمک بسیاری به پیدا شدن این مسیر تازه خاطره‌نویسی کرد.

6 – نام این ژنرال را به خاطر بسپارید:مرتضی سرهنگی با نوشتن فراز و نشیب زندگی فرماندهان ارتش عراق، تکه‌ای از پازل بزرگ و تو در توی جنگ را کامل کرد. تصویری که ما از عراقی‌ها داشتیم، شبح کمرنگی بود از آدم‌های احمق و بی‌عرضه‌ای که به خاک میهنمان حمله کرده‌اند؛ اما این متن‌ها چیز دیگری می‌گویند که هم به حقیقت نزدیک‌ترند و هم باورپذیرتر.

7 – نقد:حلقه کمانداران برای اولین بار مباحث جدی و تئوریک ادبیات جنگ را مطرح کرد. تا قبل از آن تحقیقات کلاسیک درباره ادبیات جنگ به عدد انگشتان دست هم نمی‌رسید.  کمان بود که نشان داد که چگونه می‌شود ادبیات جنگ را با برنامه‌ریزی‌های علمی و تحقیقاتی ثبت کرد.

مرتضى سرهنگى سردبير كمان در يادداشت آخرين شماره مى نويسد: «مى ماند اين جمله پايانى كه روزى در پاسخ يكى از مديران فرهنگى كه از من پرسيد در كمان چه مى كنيد پاسخ دادم: آب درياها را مى فروشيم آقا.» هرچه هست دو هفته نامه كمان با شماره دويست در سال نهم آخرين تيرش را انداخت و رفت.

منبع: باغ موزه انقلاب اسلامی ودفاع مقدس