دست آوردهاي نظامي و سياسي اين نبرد بسيار عظيم بود و به حق مي‌توان گفت كه با پايان گرفتن نبرد بيت‌المقدس، جنگ ايران و عراق وارد مرحله جديدي شد، مرحله‌اي كه عراق در وضعيت انفعالي و نيروهاي مسلح ما در موضع قدرت نظامي قرار گرفته و براي وادار ساختن متجاوز به پذيرش تمامي شرايط ايران براي خاتمه جنگ، به نبردهاي برون مرزي پرداختند.
عراق در پيامد اين عمليات، به درستي دريافت كه دستيابي به اهداف توسعه‌طلبانه و تجاوزكارانه‌اش در ايران با توسل به قدرت نظامي، تهاجم و تجاوز مسلحانه، امري ناشدني بوده و ناگزير از چشم‌پوشي از آن است و بي‌دليل نيست كه 20 روز پس از پايان عمليات رژيم عراق تحت تأثير ضربه كمرشكني كه اين شكست بر ارتش او وارد آورده بود و بيم از آسيب‌پذيري بيشتر در مقابل تهاجمات گسترده‌تر رزمندگان اسلام، با عنوان كردن حسن نيت و صلح‌طلبي خود در آستانه تشكيل كنفرانس سران كشورهاي غيرمتعهد و لزوم آمادگي براي نبرد با رژيم غاصب صهيونيستي به مناسبت اشغال جنوب لبنان، آتش‌بس يك طرفه اعلام كرده و دست به عقب‌نشيني ناقص و حساب شده‌اي از ساير مناطق اشغالي زده و شكست خفت‌بار خود را در اين نبرد و به ويژه از دست دادن خرمشهر، يك اقدام تاكتيكي با عقب‌نشيني اختياري بيان كرد.
ويژگي‌هاي عمليات بيت‌المقدس
ويژگي‌هاي عمليات بيت‌المقدس نسبت به نبردهاي پيشين و بعد از آن در طول هشت سال دفاع مقدس را مي‌توان در مواردي همچون؛زمان كوتاه آمادگي، وسعت منطقه عمليات، مداومت عمليات، عمليات تهاجمي گسترده با عبور از رودخانه براي اولين بار، تعداد زياد اسراي دشمن، وسعت و حجم تلفات و خسارات وارده به دشمن، اهميت و ارزش مناطق آزاد شدهو بالاخره دست‌آوردهاي سياسي، نظامي و رواني آن جستجو كرد.
آمادگي براي طراحي عمليات بيت‌المقدس
طرح‌ريزي و آمادگي براي نبرد بيت‌المقدس بلافاصله بعد از عمليات فتح‌المبين(2/1/1361) آغاز و با سرعت و بدون وقفه ادامه يافت و يك ماه پس از خاتمه عمليات فتح‌المبين به مرحله اجرا در آمد و اين فاصله زماني بين دو نبرد بزرگ، ضمن نشان دادن توانمندي ما در سرعت آمادگي براي گشايش جبهه جديد در زماني كوتاه‌تر از آنچه برآورد مي‌شد، به عنوان يك عامل غافلگيركننده سرنوشت‌ساز به كار برده شد.
نيروهاي اسلام با طرح‌ريزي و اجراي عمليات تهاجمي با عبور از رودخانه، كه يكي از مشكل‌ترين و پيچيده‌ترين عمليات رزمي چه از نظر طرح‌ريزي و چه از نظر اجرا به حساب مي‌آمد و نيازمند تدارك تجهيزات ويژه براي عبور از رودخانه و همچنين مستلزم قبول خطرات بسيار بود، كارآمدي خود را نشان دادند و طراحان عمليات و يگان‌هاي ما براي اولين بار عمليات عبور از رودخانه را در مقياس وسيع (به استعداد 5 لشكر) عملاً و در شرايط جنگي تجربه مي‌كردند. لذا مجموعه ويژگي‌هاي پيش‌گفته را بايد وجوه تمايز اين عمليات با ساير نبردهاي دفاع مقدس و حتي نبردهاي بعدي از نوع آبي خاكي (كه با تهيه وسائل و تجهيزات ويژه بسيار و زمان طولاني طرح‌ريزي صورت گرفت) دانست.
ارزش‌هاي تاكتيكي و راهبردي عمليات بيت‌المقدس
در مورد ارزش و اهميت اهداف اين عمليات از دو منظر، ارزش‌هاي تاكتيكي و راهبردي قابل تفكيك و تحليل هستند؛
هدف راهبردي ايران به طور كلي در دفاع مقدس عبارت بود از دفع تجاوز و نمايش توانمندي‌هاي نظام نوپاي جمهوري اسلامي ايران در دفاع از خود.
يكي ديگر از هدف‌هاي طرح‌ريزي شده در اين عمليات كه داراي ارزش راهبردي و تاكتيكي توأم محسوب مي‌شد وصول نيروهاي ما به كرانه شرقي شط‌العرب در منطقه بصره و تهديد اين شهر بود.ويژگي ديگر عمليات بيت‌المقدس در مقايسه با ساير عمليات‌ها، تلفات و خسارات وارده به دشمن و به ويژه تعداد اسراي اوست. در اين عمليات نزديك به 19هزار نفر از نيروهاي دشمن به اسارت در آمده و برابر برآورد و اطلاعات موجود به احتمال بسيار زياد آمار كشته شدگان و مجروحين دشمن از مرز 16هزار نفر فراتر رفت.
يكي ديگر از ويژگي‌هاي عمليات بيت‌المقدس، نتايج سياسي– نظامي آن است. در بيان اين نتايج همين قدر كافي است گفته شود كه بسياري را عقيده بر اين است كه دست‌آوردهاي نبرد بيت‌المقدس زمينه مناسب و كافي را به سود ايران براي خاتمه دادن به جنگ فراهم آورده بود.
عمليات بيت‌المقدس با نتايج چشمگير سياسي و نظامي خود به ويژه آزادسازي خرمشهر و تهديد شرق بصره، حيثيت و اعتبار نيروهاي مسلح جمهوري اسلامي ايران را در جهان افزايش داد و كارشناسان نظامي جهان را وادار ساخت كه به توان طرح‌ريزي، اجرا و شايستگي رزمي فرماندهان و رزمندگان ما اذعان كنند. عبور سريع و غافلگيرانه نيروهاي ايران از رودخانه كارون و تصرف سرپلي وسيع در منطقه اشغالي دشمن به مساحت بيش از 700 كيلومتر مربع در زماني كوتاه، به عنوان يكي از برجسته‌ترين عمليات نيروهاي ما ثبت گرديده است و بخش‌هاي حساس و ارزشمندي از خاك ميهن، با ايثار و از خودگذشتگي غيرقابل تصور فرزندان غيور و بلندهمت اين سرزمين از لوث وجود دشمن پاك شد.
طرح‌ريزي عمليات بيت‌المقدس
پس از پايان عمليات‌هاي ثامن‌الائمه(ع)، طريق‌القدس و فتح‌المبين، در هشتم فروردين ماه سال 1361 بنا به دستور فرمانده وقت نيروي زميني ارتش جمهوري اسلامي شهيد سپهبد علي صياد شيرازي، نشست رسمي و عملي در حضور ايشان و با شركت جانشين فرمانده نيروي زميني، افسر اطلاعات و دو نفر از افسران عمليات نيروي زميني ارتش جمهوري اسلامي براي تعيين خطوط كلي عمليات آفندي آتي (طرح كربلا 3 عمليات بيت‌المقدس) عملاً در دستور كار بررسي و اقدام قرار گرفت.
روز نهم فروردين ماه سال 61 با وجود آنكه هنوز هيچ‌گونه طرحي براي عمليات آتي مصوب نشده بود، چون منطقه كلي عمليات تقريباً مشخص بود، قرارگاه عملياتي كربلا (قرارگاه مشترك عملياتي نيروي زميني ارتش جمهوري اسلامي و سپاه پاسداران انقلاب اسلامي) به منظور سرعت در كار بود با صدور يك دستور جزء به جزء ضمن اعلام پايان عمليات كربلا2 (فتح‌المبين) و اينكه به لشكر 77 پياده خراسان و تيپ 84 خرم‌آباد دستور داده شده بود كه پدافند از مناطق آزاد شده در عمليات فتح‌المبين را در خط ارتفاعات «تينه» عهده‌دار شوند.
به ساير يگان‌هاي شركت‌كننده در فتح‌المبين(لشكر 21 پياده، لشكر 92 زرهي، تيپ 55 هوابرد، تيپ 58 تكاور ذوالفقار، تيپ 37 زرهي، گروه‌هاي توپخانه، يگان‌هاي مهندسي رزمي، مخابرات، هوانيروز، پدافند هوايي و همچنين نيروي هوايي و نيروي دريايي ارتش جمهوري اسلامي ايران و يگان‌هاي سپاه پاسداران) دستور داد كه به مناطق تجمع تعيين شده در جنوب اهواز و شرق كارون نقل مكان كنند.
طراحان عمليات در قرارگاه مشترك ارتش و سپاه (كربلا) كه عبارت بودند از افسران اطلاعات و عمليات نيروي زميني ارتش و مسئولان و فرماندهان سپاه با توجه به وضعيت زمين، نيروهاي خودي و وضعيت دشمن، در مورد بهترين راه‌كار (يا در واقع مأموريت قرارگاه كربلا) به توافق زير دست يافتند:
1 – تك به دشمن با عبور از رودخانه كارون، تأمين سرپل و استقرار نيروي كافي در غرب رودخانه كارون، ادامه عمليات به منظور انهدام دشمن و آزادسازي خرمشهر و مناطق اشغالي غرب كارون.
2 – راه‌كار ديگري در مقابل اين پيشنهاد قرار داشت كه تلاش اصلي را از جبهه كرخه‌كور و نيسان يعني از شمال به جنوب و در منطقه عمومي جفير انجام مي‌داد و عمليات عبور از رودخانه كارون به عنوان تلاش پشتيباني يا فرعي عمليات قرار مي‌گرفت. موافقين اين نظر به مشكلات عظيم عبور از رودخانه و كمبود وسايل و عدم تجربه و آموزش كافي نيروهاي خودي در عمليات عبور از رودخانه را علت طرح اين پيشنهاد مطرح مي‌كردند.
3 – علاوه بر دو راه‌كار فوق، راه كار سومي نيز پيشنهاد شد؛ به اين شرح كه با توجه به مشكلات عبور از رودخانه كارون (راه‌كار اول) و همچنين محدوديت فضاي مانوري در جبهه كرخه‌كور و جنوب‌غربي اهواز به علت آب‌گرفتگي(راه‌كار دوم)، بهتر است تا خشك شدن مناطق آب گرفته و باز شدن معابر فضاي مانوري از اجراي هر گونه عمليات در اين منطقه اجتناب و تأمل شود و براي اينكه ركودي طولاني در جبهه جنگ بوجود نيايد به عمليات عليه متجاوز در جبهه شمال‌غرب و يا غرب پرداخته شود.
سر انجام پس از بحث‌هاي فراوان در خصوص انتخاب بهترين راه‌كار، راه‌كار عبور از رودخانه كارون (راه‌كار اول) پيشنهاد و مورد موافقت قرار گرفت.
با مشخص شدن خطوط اصلي و اساسي راه‌كار عمليات و اتخاذ تصميم كلي عمليات، مأموريت قرارگاه مشترك كربلا براي اجراي عمليات در منطقه غرب كارون شكل گرفت. سه قرارگاه مشترك كه تابع قرارگاه مركزي كربلا بود بنام‌هاي؛ قرارگاه قدس(لشكر16 زرهي و تيپ 58 تكاور ارتش- لشكريك قدس سپاه) قرارگاه فتح(لشكر 92 زرهي اهواز و تيپ 55 هوابرد و تيپ 37 زرهي شيراز ارتش- لشكر 3 فتح سپاه) قرارگاه نصر( لشكر 21 پياده و تيپ 23 نيروي مخصوص ارتش- لشكر 5 نصر سپاه) شكل گرفت.
اگرچه براي پشتيباني از عمليات بيت المقدس، نيروي هوايي، دريايي و هوانيروز ارتش، لشكر 77 پياده، گروه‌هاي 22 و 33 توپخانه، 411 مهندسي رزمي، گروه 401 مخابرات، گردان 414 پل شناور از ارتش و تيپ‌هاي 30 مستقل زرهي، 17 قم، 35 امام سجاد، 23 المهدي از سپاه پاسداران انقلاب اسلامي و جهادگران جهاد سازندگي از استان‌هاي مختلف كشور نيز حضوري فعال و مؤثر داشتند.
هدف‌هاي اساسي عمليات بيت‌المقدس
مي‌توان منظورها و اهدافي را كه با اجراي عمليات كربلا 3 (بيت‌المقدس) دنبال مي‌شدند به شرح زير بيان كرد:
(1) اهداف نظامي:
الف – ادامه رزم به طور بي‌امان عليه متجاوز با وارد آوردن ضربات پي درپي بر پيكر او تا دفع متجاوز.
ب – كاهش و درهم شكستن هر چه بيشتر توان رزمي ماشين جنگي دشمن و سلب ميل جنگجويي متجاوز با انهدام نيروهاي او در اين منطقه.
ج – آزادسازي سرزمين‌هاي اشغالي دشمن در غرب كارون و جنوب كرخه‌كور به مساحت تقريبي 6000 كيلومتر مربع.
د – آزادسازي شهرهاي خرمشهر و هويزه، پادگان حميد و رسيدن به خطوط مرزي مشترك در منطقه كه به صورت يك آرزو و هدف ملي در آمده بود.
ه – خارج كردن شهرهاي اهواز، حميديه و سوسنگرد و ساير مناطق خوزستان در اين ناحيه از تيررس توپخانه دوربرد عراق.
و – آزاد شدن جاده مواصلاتي اهواز – خرمشهر از اشغال و خارج شدن جاده اهواز – آبادان از برد توپخانه دشمن.
ز – بدست آوردن فضاي كافي در شرق بصره و كشاندن جنگ بداخل خاك عراق و تهديد بصره به منظور بدست آوردن مواضع قدرت برتر سياسي و نظامي نسبت به دشمن.
(2) اهداف سياسي:
الف) برآورد مي‌گرديد كه با تحميل شكست به عراق در اين منطقه و به ويژه آزادسازي خرمشهر، رژيم صدام حسين از نظر سياسي و نظامي در داخل و خارج عراق بي‌اعتبار و احتمالاً ساقط خواهد شد.
ب) تسليم شدن احتمالي رژيم عراق به پذيرش شرايط پيشنهادي ايران براي خاتمه دادن به جنگ.
(3) اهداف اقتصادي:
الف) توقف هزينه‌هاي جنگ، در صورت تسليم عراق و خاتمه يافتن درگيري.
ب) آزاد شدن شهرها و روستاهاي اشغالي كه با اسكان دادن مجدد پناهندگان و آوارگان اين محل‌ها، از فشار مشكلات اقتصادي جنگ‌زدگان بر دولت كاسته مي‌شد.
ج) امكان ايجاد دوباره فعاليت‌هاي كشاورزي و صنعتي.
(4) اهداف تبليغاتي و رواني:
الف) نشان دادن توانمندي نيروهاي مسلح جمهوري اسلامي ايران در سركوب متجاوز.
ب) ارائه قاطعيت انقلاب اسلامي در كسب خواسته‌هاي خود.
ج) افزايش روحيه جنگجويي در نيروهاي خودي و جلب و جذب كمك‌هاي مردمي با ارائه كارنامه عملياتي پيروزمندانه و اميدواري به كسب پيروزي‌هاي بيشتر و بزرگتر در نبردهاي بعد.
د) تبليغ زوال و ضعف قدرت سياسي، نظامي رژيم عراق و بي‌اعتبار ساختن آن در مقابل مردم عراق و حاميان اين كشور در منطقه و در جهان.
ه) ايجاد تزلزل در روحيه ارتش عراق با تبليغ نقاط ضعف سيستم فرماندهي ارتش عراق.
اجرا و هدايت نبرد بيت‌المقدس
تقريباً در پايان هفته اول ارديبهشت ماه، رزمندگان به يك آمادگي نسبي براي آغاز عمليات رسيده بودند از طرف ديگر تشديد و تزايد فعاليت‌هاي دشمن در منطقه بويژه اقدامات مربوط به شناسايي و تقويت نيرو و بيم از آنكه متجاوز از فرصت استفاده كرده و اقدام به اعزام نيرو به كرانه غربي كارون نمايد و به اين ترتيب عبور نيروهاي ما را از رودخانه با اشكال مواجه سازد از جمله عواملي بود كه اجراي هر چه زودتر عمليات را ايجاب مي‌كرد.
بدون ترديد روز جمعه دهم ارديبهشت ماه سال 61 به عنوان روز آغاز عمليات و ساعت شروع عمليات (30 دقيقه پس از نيمه شب) تعيين شد و به قرارگاه‌هاي سه گانه (قدس، فتح و نصر) در بعد از ظهر روز نهم ارديبهشت ماه سال 61 ابلاغ شد.
سرانجام قرارگاه سرفرماندهي كربلا در ساعت 30 دقيقه بامداد روز جمعه مورخه 10/2/61 با صدور رمز (بسم الله الرحمن الرحيم، بسم الله القاسم الجبارين، يا علي ابن ابيطالب) به قرارگاه‌هاي قدس، نصر و فتح دستور اجراي نبرد بزرگ بيت‌المقدس را جهت آغاز يورش به دشمن اعلام كرد. پس از ابلاغ فرمان حمله، چراغ‌هاي سالن عمليات قرارگاه كربلا خاموش شد و مراسم دعاي كميل برپا شد. در ميان هم‌همه ذكر و دعا و گريه حاضران، از دستگاه‌هاي بي‌سيم گاهي صداي يگان‌ها شنيده مي‌شد كه يكديگر را صدا مي‌زدند.
در اين زمان قرارگاه قدس عمليات خود را با پيشروي توأم با غافلگيري در سكوت و تاريكي شب به سمت مواضع دشمن آغاز كرد ولي همان‌گونه كه انتظار مي‌رفت اندك زماني نگذشته بود كه دشمن تك قرارگاه قدس را كشف و بلافاصله غريو گوش‌خراش آتشباري توپخانه و طنين رعدآساي انفجارت پي¬در¬پي گلوله‌ها سكوت شب را در سراسر جبهه كرخه در هم شكست و جنگجويان قرارگاه‌هاي قدس، نصر و فتح در پيكاري سخت و خونين به مدت 25 روز با دشمن درگير شدند.
دشمن در مقابل تك غافلگيركننده نيروهاي خودي در منطقه خرمشهر و پل نو مجبور به ترك خاكريزهاي دفاعي خود يكي پس از ديگر شده و ساعت چهار و سي دقيقه بامداد 2/3/61 جاده آسفالته شلمچه – خرمشهر (جاده پل نو) در محدوده منطقه قرارگاه نصر 3، فجر 3 و فتح آزاد شد و نيروهاي دشمن تحت فشار شديد يگان‌هاي خودي به پشت نهر عرايض و نهر خين عقب رانده شدند. با تصرف جاده مرزي پاسگاه خين و پاسگاه مرزي حدود، ارتباط زميني دشمن با خرمشهر قطع شد و شهر عملاً به محاصره در آمد.
ساعت 2 بعد از ظهر2/3/1361 قرارگاه‌هاي فجر 3 و فتح به رودخانه اروند رسيده و در حاشيه شمالي آن گسترش يافتند و به اين ترتيب نيروهاي اين قرارگاه مأموريت واگذاري را با موفقيت كامل انجام دادند.
در برابر تك سريع و غافلگيركننده نيروهاي اسلام، دشمن دچار وحشت و سرگرداني شديد شد و نتوانست عكس‌العمل مناسبي نشان دهد. ارتباط يگان‌هاي دشمن با يكديگر قطع شد و فرار افسران، درجه‌داران و سربازان از منطقه خرمشهر گوياي از هم پاشيدگي سازمان يگان‌هاي دشمن در خرمشهر بود.
نتيجه عمليات در روز 2/3/61 بسيار درخشان بود و مي‌توان گفت كه قرارگاه كربلا به هدف خود كه احاطه كامل خرمشهر بود رسيده و اين شهر بدون ترديد در آستانه سقوط قرار گرفته است. برابر پيام‌هاي استراق سمع شده از دشمن، اندكي پس از آغاز اين عمليات، فرماندهان اغلب يگان‌هاي دشمن در پيام‌هاي خود درخواست عقب‌نشيني كردند. پرسنل يگان‌هاي درگير اكثراً مبادرت به فرار نموده يا با تسليم خود به رزمندگان اسلام تن به اسارت دادند.
آغوش باز و سراسر غرور و افتخار خرمشهر به سوي رزمندگان اسلام
ساعت 11 صبح روز 3/3/61 در حالي كه درگيري شديدي بين نيروهاي قرارگاه نصر و دشمن در شمال نهر خين جريان داشت يگان‌هاي قرارگاه فتح از سمت غرب و خيابان كشتارگاه به سهولت وارد خرمشهر شدند. مقاومت دشمن بسيار ضعيف و تقريباً هيچ بود. در ناحيه گمرك خرمشهر در كنار اروند مقاومت اندكي وجود داشت كه به سرعت منهدم گرديد. ساعت 12 همين روز نيروهاي ما از سه طرف شمال، شرق و غرب وارد شهر شدند. دشمن كه 24 ساعت در محاصره كامل قرار داشت، راهي جز تسليم يا اسارت نداشت و گروه گروه به اسارت تن در مي‌دادند. نيروهاي موجود در شهر به طور كلي عناصري از 14 تيپ و تعدادي گردان مستقل و نيروهاي جيش‌الشعبي بودند.
ساعت 14 خرمشهر به طور كامل تصرف و پرچم جمهوري اسلامي ايران بر فراز مسجد جامع و پل تخريب شده خرمشهر به اهتزاز درآمد و اين شهر كه ساعت چهار بعد از ظهر روز 4 آبانماه سال 1359 به اشغال دشمن درآمده بود، سرانجام ساعت دو و 20 دقيقه بعد از ظهر سوم خرداد ماه سال 1361 پس از نوزده ماه اسارت به دست فرزندان غيور اين مرز و بوم كه براي رهايي اين شهر از چنگال متجاوز سر از پا نمي‌شناختند و خون پاكشان را بي‌دريع نثار كرده بودند آزاد شد.
خبر رعدآساي فتح خرمشهر به سرعت برق همه جا پيچيد و موج عظيمي از هيجان و خوشحالي سراسر كشور را فرا گرفت. مردم در خيابان‌ها با روشن كردن چراغ‌ها و به صدا در آوردن بوق اتومبيل‌هاي خود به انتشار اين خبر پرداخته و به جشن و پايكوبي پرداختند و غرور اين ملت بزرگ كه با تجاوز بعثيون عراق و اشغال خرمشهر، جريحه‌دار شده بود با همت و غيرت فرزندان فداكار اين كشور اعم از ارتشي، سپاهي، بسيجي و جهادگر التيام يافته و شعار (خرمشهر ما مي‌آييم) واقيت يافت و خرمشهر كه در دوران اشغال خونين‌شهر نام گرفته بود با خون جوانان وطن از آن لاله برآمد و دوباره خرمشهر ناميده شد.
نتايج عمليات
1 – آزادسازي بيش از 5400 كيلومتر مربع از خاك مقدس ميهن اسلامي.
2 – آزادسازي خرمشهر پس از 19 ماه اشغال.
3 – تأمين خطوط مرزي شلمچه تا شمال طلائيه.
4 – تصرف پادگان حميد، محور اهوزا و خرمشهر و همچنين آزادسازي شهر هويزه.
5 – انهدام كامل 2 لشكر عراق و آسيب جدي 6 لشكر دشمن بين بيست تا شصد درصد.
6 – 16000 نفر از نيروهاي دشمن كشته و قريب 19000 نفر به اسارت درآمدند.
7 – انهدام 550 دستگاه تانك و نفربر، 50 دستگاه خودرو، دهها عراده توپ و مقادير زيادي از انواع جنگ‌افزار و مهمات به همراه سرنگوني 53 هواپيما و 3 بالگرد.
در اين عمليات دو تن از فرماندهان دلاور نيروي زميني ارتش جمهوري اسلامي ايران، امير سرلشكر خسروتاش پس از نبردي شجاعانه به خيل شهدا پيوست و امير سرلشكر حسن هداوند ميرزايي نيز يك روز قبل از آزادسازي خرمشهر در منطقه شلمچه مجروح و به اسارت درآمد و 8 سال بعد در اسارت به شهادت رسيد.
روح اين شهدا و ساير شهداي گرانقدر عمليات بيت‌المقدس و شهيدان هشت سال دفاع مقدس شاد و راهشان پررهرو و مستدام باد.
منبع:
1. خبرگزاري ايسنا
2. پژوهشگاه علوم و معارف دفاع مقدس شهید حاج قاسم سلیمانی
- هیچ نظری یافت نشد
ارسال نظر به عنوان مهمان