عمليات فتح المبين كه با شركت نيروي زميني ارتش جمهوري اسلامي ايران ، سپاه پاسداران انقلاب اسلامي ، نيروهاي بسيج مردمي ، جهاد سازندگي و پشتيباني نيروي هوايي از تاريخ دوم فروردين 1361 به مدت هشت روز در منطقه عمومي دزفول- شوش انجام پذيرفت ، از جمله عمليات موفقي بوده است كه در پايان 18 ماه اشغال نظامي قسمتي از خاك زرخيز خطه خوزستان، ضربه اي قاطع در زمان و مكاني مناسب به نيروهاي متجاوز عراق وارد نمود.
عمليات فتح المبين حيثيت و اعتبار نيروهاي مسلح ما را در جهان بالا برد و ناظران مغرض نظامي دنيا مجبور شدند به پيروزي هاي رزمندگان ما اعتراف نمايند و ارزيابي هاي خود را به نفع ما تغيير دهند.
رسانه هاي گروهي و دستگاه هاي تبليغاتي بسياري از كشورها به رغم اعمال نظر تنگي در بيان واقعيات، به شكست نيروهاي عراق اقرار نمودند ولي شمار اسرا و ميزان تلفات و ضايعات دشمن را به نسبتي اندك باز گو كردند، در حالي كه نتيجه اين عمليات به اسارت گرفتن بيش از 15 هزار نفر از نيروهاي عراق ، كشته و زخمي كردن شمار زيادي از آنان و آزادسازي بخش وسيعي از خاك ميهن اسلامي ايران عزيز(حدود 2400 كيلو متر مربع) بود. عراق متجاوز مانند گذشته اين شكست مفتضحانه را با عنوان« عقب نشيني تاكتيكي » توجيه نمود.
تك مختل كننده عراق در روز 60/12/29
جابه جايي ها و تمركز جديد يگان هاي لشكر 92 زرهي در منطقه جنوب شرقي رقابيه و استقرار كامل يگان هاي لشكر 77 پياده در منطقه شوش، ايراد سخنراني ها و اظهار نظرهاي مختلف در مجامع عمومي در ارتباط با تك قريب الوقوع نيروهاي خودي و ديگر شواهد كه بر اجراي يك عمليات تهاجمي گسترده دلالت مي نمود، موجب شد تا دشمن پيش بيني و برآورد نمايد كه نيروهاي ما به زودي هجومي را در مناطقي كه يگان هاي عراقي تمركز يافته بودند، شروع خواهند نمود.
لذا پيش دستي كرده و با عملي شايد حساب نشده به منظور برهم زدن سازمان يگان هاي تك ور ما، در مورخه 60/12/29 تك هاي مختل كننده اي را در جبهه هاي شوش و انگوش و رقابيه اجرا نمود. نيروهاي عراقي هر چند موفق شدند در منطقه رقابيه اندكي پيشروي كنند، ليكن تلاش هاي آنان نتيجه قطعي نداشت و نيروهاي ما ضمن وارد آوردن خسارات و تلفات قابل ملاحظه به دشمن، مواضع خود را حفظ و به سرعت تجديد سازمان نمودند.
اجراي عمليات
در ساعت 19:00 روز يكم فروردين 1361 سرانجام تصميم گرفته شد كه به منظور نقش بر آب نمودن اهداف عراق از اجراي تك هاي مختل كنندۀ روز 1360/12/29، در ساعت00:30 روز دوم فروردين 1361 طرح عملياتي كربلاي 2 با تغييراتي جزيي به مرحله اجرا درآيد، زيرا اگر به دشمن فرصت بيشتري داده مي شد، ممكن بود تك مختل كننده اي را نيز در مناطق مسئوليت قرار گاه هاي نصر و قدس اجرا نمايد، كه در آن صورت مشكلات عديده اي در مسير اجراي عمليات به وجود مي آمد.
دشمن تصور كرده بود با اجراي تك هاي مزبور ضربه اي كاري بر توان رزمي نيروهاي ما وارد ساخته و ما قادرنخواهيم بود در كوتاه مدت اقدام به عمل آفندي نمائيم. اما تصميم به موقع فرماندهان عمليات كربلاي2 (فتح المبين) كه دور از انتظار دشمن بود، سبب غافلگيري دشمن شد..
پيام اعلام ساعت (س) روز (ر) به شرح زير بود :
« از قرارگاه كربلا به قرارگاه قدس، فجر، نصر و فتح: ساعت00:30 روز 61/1/2 تعيين و شروع عمليات با رمز بسم الله القاصم الجبارين، يا زهرا (ع) خواهد بود.»
استعداد و تركيب نيروهاي خودي:
11 تيپ پياده از سپاه پاسداران (75 گردان) و 9 تيپ پياده و 5 تيپ زرهي(14 تيپ) از ارتش براي اجراي عمليات سازماندهي شده بودند. در اين عمليات22 گردان توپخانه از ارتش عمليات را پشتيباني مي‌كرد.
سازماندهي نيروهاي خودي براي اجراي عمليات
نيروهاي ارتش و سپاه پاسداران در چهار قرارگاه به شرح زير سازماندهي شدند:
1- قرارگاه قدس
سه تيپ پياده از سپاه پاسداران، يك تيپ پياده و يك تيپ زرهي از ارتش در شمال غرب براي تصرف عين خوش و تنگ ابوغريب.
2- قرارگاه نصر
دو تيپ پياده از سپاه پاسداران، چهار تيپ پياده و يك تيپ زرهي از ارتش در شمال شرق براي تصرف سه راهي قهوه‌خانه، تپه‌هاي علي گره زد و شاوريه.
3- قرارگاه فجر
سه تيپ پياده از سپاه پاسداران و سه تيپ پياده و دو گردان تانك از ارتش براي تصرف تپه‌هاي ابوصليبي خات.
4- قرارگاه فتح
سه تيپ پياده از سپاه پاسداران، يك تيپ پياده هوابرد و دو تيپ زرهي از ارتش براي تصرف تنگ رقابيه و تنگ برقازه.
عمليات كربلاي 2 ( فتح المبين ) در چهار مرحله به شرح زير اجرا شد :
1-مرحله يكم روز هاي دوم و سوم فروردين توسط فرماندهان عمليات به كليه قرارگاه هاي تابعه ابلاغ و سپس هجوم يگانه ها به مواضع دشمن آغاز شد.
در مرحله يكم عمليات به قرارگاه هاي نصر ، قدس ،فجر . فتح ماموريت هاي مختلفي را ابلاغ شده بود.
الف – عمليات قرارگاه نصر: آغاز عمليات با استفاده از تاريكي شب و توام با غافلگيري مورد نظر بود، لذا نيروهاي تك ور كه قبلا مسيرها را شناسايي كرده بودند ، تلاش كردند بدون استفاده از آتش خود را به مواضع پدافندي دشمن نزديك كنند تا بتوانند با يك هجوم سريع، مواضع آنان را تسخير نمايند.
ب – عمليات قرارگاه قدس: عناصري از قرارگاه قدس در شب يكم از كوه ممله عبور نمودند و در شيار وسيعي كه در دامنه جنوبي اين كوه وجود داشت، اجتماع كردند تا طبق دستور هجوم خود را براي دسترسي به محور دهلران – عين خوش اجرا كنند.
پ- قرار گاه فتح: در مرحله يكم عمليات، براي قرارگاه فتح نيز مانند قرارگاه فجر، نقش تثبيت كننده در نظر گرفته شده بود.
ت – عمليات قرارگاه فجر: وظيفه قرارگاه فجر در مراحل مختلف عمليات، صرفا تثبيت دشمن نبود بلكه ماموريت داشت كه وظايف واگذاري در طرح عمليات كربلا 2 را اجرا نمايد.
2- مرحله دوم عمليات فتح المبين (روزهاي چهارم ، پنجم و ششم فروردين)
الف – قرارگاه نصر: به منظور رفع تهديد موجود و انهدام نيروهاي دشمن در منطقۀ دشت عباس و محور مواصلاتي دشمن در تل حسن بربوطي در ساعت 01:00 روز 1361/1/4 همزمان با قرارگاه قدس تك مي نمايد.
ب – قرارگاه قدس: ماموريت قرارگاه قدس در مرحله دوم عمليات، در تقدم يكم حفظ مواضع عين خوش و پدافند در منطقه متصرفي و در تقدم دوم، تك با يگان هاي پياده به منظور انهدام يگان هاي تانك دشمن در دشت عباس و تصرف تپه 202 و الحاق با قرارگاه نصر بود.
پ – قرارگاه فجر: طبق دستور در اين مرحله به قرارگاه فجر ماموريت تك ابلاغ نشد اما در عمل ماموريت اين قرارگاه كماكان حفظ فشار روي دشمن و تثبيت نيروهاي خصم در منطقه ارتفاعات ابوصليبي خات بود.
ت- قرارگاه فتح : ماموريت اين قرارگاه با اين تفاوت كه قرارگاه فجر در جناح راست آن پيشروي نمي كرد، صرفاً مسئول تثبيت دشمن بود.
3- مرحله سوم عمليات (روز هفتم فروردين )
در اين مرحله مأموريت قرارگاه هاي چهارگانه تابعه چنين بود :
الف – قرارگاه قدس: كماكان عين خوش را حفظ و در منطقه پدافند نمائيد.
ب – قرارگاه نصر: تك كنيد، هدف هاي پيروزي 1 (سايت 5 )و فتح (تپه بر قازه )را تامين نمائيد.
پ – قرارگاه فجر: تك كنيد هدف رادار و سايت 4 را تامين نمائيد و بنا به دستور احتياط قرارگاه كربلا را تشكيل دهيد.
ت- قرارگاه فتح: مناطق متصرفي را نگهداري نمائيد و در تصرف و تأمين هدف فتح، با قرارگاه نصر همكاري نمائيد.
4- مرحله چهارم عمليات فتح المبين (روز هشتم فروردين )
الف – قرارگاه نصر: تك نموده هدف فتح 1 را تأمين و با عناصر قرارگاه فتح الحاق نمائيد. عناصر باقي مانده دشمن را در منطقه دشت عباس پاكسازي نموده و در خط سرخ پدافند نمائيد. بنا به دستور، تيپ 3 لشكر 92 زرهي را از كنترل عملياتي خارج و در اختيار قرارگاه فتح قرار دهيد.
ب – قرارگاه فتح: آماده باشيد در منطقۀ محوله در امتداد خط سرخ پدافند نمائيد.
پ – قرارگاه قدس: در منطقه محوله در امتداد خط سرخ پدافند نمائيد.
ت- قرارگاه فجر: تك قرارگاه نصر و فتح را پشتيباني نمائيد. در منطقه محوله پدافند نمائيد.
پيروزي و پايان عمليات
صبح روز نهم فروردين 1361 فرمانده نيروي زميني (سرهنگ صياد شيرازي ) و فرمانده سپاه پاسداران (برادر محسن رضايي ) به منظور اطمينان از تصرف و تأمين كليۀ هدف هاي عمليات فتح المبين و بازديد از خط سرخ ، به اتفاق قسمتي از عناصر ستاد خود و تعدادي از فرماندهان توسط يك فروند بال گرد 214 ابتدا به چنانه و سپس به عين خوش حركت كردند. روز نهم فروردين پس از اينكه فرماندهان اطمينان حاصل كردند مأموريت قرارگاه كربلا 2 در عمليات فتح المبين به صورت كامل اجرا شده است، دستورات لازم كه براي پدافند از مناطق متصرفي و آماده شدن براي طرحريزي و اجراي عمليات كربلا 3 (آزاد سازي خرمشهر )بود، صادرشد.
نتايج عمليات فتح المبين
1. آزادسازي حدود 2200 كيلومتر مربع از خاك ميهن اسلامي.
2. منطقه عين خوش، ارتفاعات بلتا، شاوريه، علي گره زد، ابوصليبي خات، تينه، برقازه، ميشداغ و چاههاي نفت ابوغريب و برقازه آزاد شد.
3. 2500 نفر كشته و زخمي و 16000 اسير تلفات سنگين ينروهاي عراقي بود.
4. 270 دستگاه تانك، 150 دستگاه نفربر، 6 فروند هواپيما، 3 فروند بالگرد منهدم گرديد.
5. 150 دستگاه تانك، 170 دستگاه نفربر، 125 عراده توپ و 500 دستگاه خودرو سالم همراه هزاران سلاح سبك و تجهيزات و لوازم مخابراتي به غنيمت ايران درآمد.
بازتاب‌هاي سياسي عمليات فتح‌المبين
گزارش رويتر در 1361/1/7
«صدام امروز خواستار آتش‌بس و حل و فصل مناقشه با ايران از راه‌هاي صلح‌‌آميز كه حقوق عادلانه تاريخي و قانوني را تضمين كند، شد.»
بي‌بي‌سي
با تأكيد بر پيروزي رزمندگان ايران ، سقوط صدام را زنگ خطري براي كشورهاي منطقه تلقي نمود.
واشنگتن پست و اكثر رسانه‌هاي امريكايي:
دولت امريكا تصور مي‌كرد دولت انقلابي در معرض سقوط قرار دارد ولي امروز ايران با برتري يافتن به نيروهاي عراقي در جبهه جنگ و سركوب چريك‌هاي ضددولتي (منافقين) تهديد بزرگي براي كشورهاي نفت‌خيز خليج‌فارس مي‌باشد.
پيام امام راحل به ملت مسلمان و نيروهاي مسلح در خصوص عمليات فتح‌المبين
اخبار غرورآفرين جبهه‌هاي نبرد عليه قواي شيطاني را يكي پس از ديگري دريافت نمودم. قلمم قاصر است كه احساسات خويش را ابراز كنم. به قواي مسلح اسلامي كه خدايشان نصرت آخرين را نصيب فرمايد تبريك عرض مي‌كنم. مبارك باد بر شما عزيزان افتخار آفرين، پيروزي بزرگي را كه با ياري ملائكه ا... و نصرت ملكوتي نصيب اسلام و كشور عزيز ايران كشور بقيه‌ا...الاعظم ارواحنا له الفدا نموديد.
رحمت واسعه خداوند بر آن مادران و پدراني كه شما شجاعان نبرد در ميدان كارزار و مجاهدان با نفس در شب‌هاي نوراني را در دامن پاكشان تربيت نمودند. مژده باد به شما جوانان برومند در تحصيل رضاي پروردگار كه از بالاترين سنگرهاي روحاني و جسماني ظاهري و باطني پيروزيد. مبارك باد بر بقيه‌ا... ارواحنا له الفدا وجود چنين رزمندگان ارزشمند و مجاهدان في‌سبيل‌ا... كه آبروي اسلام را حفظ و ملت ايران را روسپيد و مجاهدان راه خدا را سرافراز نموديد. ملت بزرگ ايران و فرزندان اسلام به شما سلحشوران، افتخار مي‌كند.
آفرين بر شما كه ميهن خود را بر بال ملائكه ا... نشانديد و در ميان ملل جهان سرافراز نموديد. مبارك باد بر ملت چنين جوانان رزمنده‌اي و بر شما چنين ملت قدرداني كه به مجرد فتح و پيروزي توسط رزمندگان به دعا و شادي برخاستيد. اينجانب از دور دست و بازوي قدرتمند شما را كه دست خداوند بالاي آن است، مي‌بوسم و بر اين بوسه افتخار مي‌كنم. شما دين خود را به اسلام عزيز و ميهن شريف ادا كرديد و طمع ابرقدرت‌ها و مزدوران آنان را از كشور خود بريديد و سخاوتمندانه در راه شرف و عزت اسلام جهاد كرديد.
درود بر فرماندهان بزرگوار، رزمندگان و بر همه مجاهدان راه عظمت كشور و اسلام، و نفرت و لعنت بر منافقان و منحرفاني كه مي‌خواستند يكي از انبارهاي مهمات چنين مجاهداني را به آتش بكشند و غضب و سخط خداوند بر آن خدانشناساني كه با كمك به صدام عفلقي مي‌خواستند او را نجات دهند و شكر بي‌پايان خداوند را كه توانستيد مفتضحانه نيروهاي كفر را در بارگاه قادر متعال بي‌آبرو و در پيشگاه ملت‌هاي مسلمان منفور نمائيد. من از خداي تعالي نصرت نهايي شما عزيزان و شكست مخالفان حق را خواستارم. درود بر شما و رحمت بر شهيدان راه حق و شهداي جبهه نبرد حق عليه باطل و سلام بر عبادالله الصالحين.
منابع:
1- كتاب ارتش جمهوري اسلامي ايران در هشت سال دفاع مقدس:جلد اول، نبرد هاي غرب دزفول، فصل چهارم، نشرساعس آجا
2- نگرش علمي به عمليات فتح المبين ، نصرت الله معين وزيري، سازمان حفظ و آثار و نشر ارزشهاي دفاع مقدس ارتش جمهوري اسلامي ايران ، 1385
3- كتاب اطلس نبردهاي ماندگار/ نيروي زميني ارتش جمهوري اسلامي/ سازمان ايثارگران
منبع:
1. سايت هيئت معارف جنگ شهيد سپهبد علي صياد شيرازي
2. پژوهشگاه علوم و معارف دفاع مقدس شهید حاج قاسم سلیمانی
- هیچ نظری یافت نشد
ارسال نظر به عنوان مهمان