محمد گلریز

محمد گلریز كه نام اصلى وى، محمد على گلپایگانى است به سال 1325 در تهران متولد شد. پدرش كه از مداحان بزرگ و سرشناس اهل بیت (ع) تهران بود از صدایى بسیار رسا و جذاب برخوردار بود و برادرانش نیز از صدایى خوش و خوب برخوردار مى‏باشند، پس باید به جرأت اعتراف كرد كه صداى خوب در این خانواده موروثى است. استاد اولیه و مشوق وى، پدرش بود ولى كلا آواز و موسیقى را نزد برادرش اكبر گلپایگانى فراگرفت و از سال 1352 كار خود را در رادیو رسما آعاز كردو حدود سال 1353 در كلاس مرحوم ادیب خوانسارى و سرخوش به فراگیرى بیشتر در موسیقى پرداخت و همزمان با گروه شیدا هم همكارى مى‏كرد و اولین آهنگ وى كه در این گروه توسط فریدون شهبازیان به سرپرستى محمدرضا لطفى ضبط شد، از «شیدا» بود. پس از چندى در برنامه‏هاى «گلچین هفته» شركت كرد و حدود ده آهنگ در این سرى برنامه اجرا نمود. محمدعلى گلپایگانى، علت انتخال نام «گلریز» را براى خود این گونه بیان مى‏كند: «در زمانى كه در رادیو تازه شروع به همكارى نموده بودم، جهت ضبط آهنگى از «شیدا» به دیدار دكتر نورعلى‏خان برومند رفته بودم و در انجا غزلى از حافظ را در دستگاه شور، خواندم تا به گوشه «گلریز» رسیدم (گونه‏اى در دستگاه شور). استاد برومند به‏دلیل خشنودى از این اجرا پیشنهاد كرد تا نام هنرى خود را «گلریز» بگذارم و از آن پس با همین نام نزدیك به ده ترانه از عارف و شیدا و گروه شیدا در برنامه گلچین هفته اجرا كرده‏ام.» از سال 1358، پس از پیروزى انقلاب اسلامى اولین كار خود را به نام «سرود نیایش» از مرحوم رضاقلى ملكى، سپس سرود «این بانگ آزادى» با شعر حمید سبزوارى و آهنگ احمدعلى راغب را اجرا كرد. سپس سرودهاى «اى شهید مطهر»، «رفتند یاران»، «خجسته باد این پیروزى»، «اى شهیدان خدایى نامتان پاینده باد» را خواند همچنین آوازهایى را در برنامه «با محرمان خلوت انس» با موسیقى و بدون موسیقى به‏اجرا درآورد و آهنگ «دریغا» كه آهنگ آن از محمدعلى شكوهى و با شعرى از حمید سبزوارى ساخته شده بود، به مناسبت رحلت حضرت امام خمینى (ره) اجرا كرد. محمد گلریز حدود یك‏صد و ده آهنگ اجرا كرده كه آهنگ‏هاى آنرا، آهنگسازانى چون محمدعلى كیانى نژاد، محمدرضا لطفى، رضاقلى ملكى، احمدعلى راغب، محمدعلى شكوهى و... ساخته‏اند. وى معتقد است: «نخستین هدف موسیقى باید رسیدن به كمال و معنویت باشد. پدید آورندگان موسیقى باید ضمن بهره‏گیرى خوب از كلام، بیشترین هنر خود را در تلفیق موسیقى و كلام به خرج دهند تا بهره‏اى معنوى عاید شنوندگان گردد. نباید گذاشت موسیقى به وسیله‏اى براى وقت گذرانى و پر كردن اوقات فراغت تبدیل شود. به همین دلیل، به مسئولین صدا و سیما پیشنهاد مى‏كنم وقت مشخصى را براى پخش موسییقى سنتى و غیر سنتى در نظر گیرند و از پخش بدون برنامه موسیقى در بین برنامه‏ها اجتناب كنند.» محمد گلریز، در برنامه فرهنگى و هنرى و كارهاى خیریه، خود یكى از پیشگامان است، در كنسرتى كه در تالار رودكى (وحدت) به نفع زلزله‏زدگان گیلان برپا كرد فعالانه شركت نمود و در سال 1364 نیز از طریق وزارت ارشاد اسلامى تحت قراردادهاى فرهنگى هنرى بین ایران و كشورهاى جهان، همراه هنرمندانى چون: محمدعلى شكوهى، هادى منتظرى، داود یاسرى و تنى چند از هنرمندان دیگر به كشور ژاپن مسافرت و برنامه‏هاى موسیقى سنتى را اجرا كردند. محمدعلى گلپایگانى از سال 1349 به استخدام بانك صادرات ایران درآمد، ابتدا در اداره ماشین‏هاى الكترونیك سپس به اداره روابط عمومى منتقل و در آن اداره مشغول كار گردید. از برخورد محبت‏آمیزى كه این هنرمند با نگارنده در این اداره داشت، حس كردم كه انگار، وى سالها رشته روابط عمومى و علوم ارتباطات را طى كرده كه با ارباب رجوع این‏گونه مردمى روبرو مى‏گردد.

برگرفته از کتاب: مردان موسیقی سنتی و نوین ایران (جلد سوم)

منبع: باغ موزه انقلاب اسلامی ودفاع مقدس